Dersler

İstatistikler

Fotoğraflar

● Üyelik

● En Çok Okunan Makaleler

● Makale

Mu’tezile Ekolü: Teşekkülü, İlkeleri ve İslam Düşüncesi’ne Katkıları
Marife, 3/3, 2003

Mu'tezile Tevhid, Adl, el-Va’d-ve’l-vaid, el-Menziletü beyne’l Menzileteyn ve el-Emru bi’l Ma’ruf ve’n-Nehyi ani’l-Münker olarak bilinen beş esası benimsemiş ve kelami-felsefi meselelerle temayüz etmiş bir ekoldür. Önemli Mu’tezilî düşünürler arasında Vasıl b. Atâ, Amr b. Ubeyd, Ebu’l-Hüzeyl Allaf, Nazzam, Cahız, Ebu Ali Cübbai ve takipçileri bulunmaktadır. Mu’tezile ekolü daha çok Tevhid ve Adl ilkelerine vurgu yapmıştır. Onlar, Tevhid prensibi çerçevesinde Allah-alem ilişkisine değinerek ilahi sıfatlar, ilahi kudret, cisim, cüz`ün lâ yetecezza (atom), hareket, sükun gibi konularda özgün fikirler ortaya koymuşlardır. Ekol, Adl esası ile ilgili olarak da, şer-hayır, iman-küfür, taat-masiyet cinsinden yapılan fiillerin dünya ve ahiret sorumluluğunun insanlara ait olduğuna vurgu yapmış ve insanın sorumlu oluşunu akıl, hür irade ve kendisine verilen potansiyel güce yani istitaa’ya bağlamıştır. Bu esas çerçevesinde kul için hayırlı ve elverişli olanın yani aslahı yaratmanın Allah'a vacib oluşu, kudret, istitaat, haberin delil olabilmesinin şartları, doğrudan ve mütevellid fiiller, kalp ve organların fiilleri gibi konular irdelenmiştir. Bu bağlamda, bu makale, Mu’tezile’nin ortaya çıkışına sebep olan etmenleri, ekolün teşekkül sürecini, ilkelerini ve İslâm Düşüncesi’ne katkılarını ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Mutazilite School: Its Formation, and Its Principles and Its Contributions of Islamic Thought
In the history of Islamic thought, the Mutazilite School is characterized by its particular method in understanding and interpreting Islamic precepts. Mutazilite theologians laid down their principles as ‘al-us?ul al-khamsah (five roots or fundamentals)’ and placed focus on theological and philosophical issues. The Mutazilite thinkers are most often defined as rationalist, individualist, liberal and eccentric figures. Among the Mutazilite famous thinkers are Was?il b. ‘Ata, ‘Amr b. ‘Ubayd, Abu al-Huzayl al-‘Allaf, Bishr al-Mu‘tamir, Nazzam, Cahiz, Djubbai and his followers. Mutazilite School has emphasized of the Unity and the purity of Divine Existence and the Justice. In the context of the idea of Unity, has discussed Allah-cosmos relation, atom, motion, rest and Divine atributites. Mutazilite in the context of the idea of Justice, has underlined that the responsibility of the deeds, such as bad-good, belief-unbelief, submission-revolt, in this world or other one, belongs to human himself. Mutazilite has connected the human responsibility to mind, freewill and the potential power. In this context, this article attempts to provide insights into the formation, the principles and the contributions of Islamic thought of the Mutazilite school.

ANAHTAR KELİMELER
Mu’tezile, usûlü hamse, Vasıl b. Atâ, Amr b. Ubeyd, Ebu’l-Hüzeyl Allaf, Bişr b. Mu’temir, Cahız, Hayyat, Ebu Ali Cübbaî, halku’l-Kur’an.